Asset Publisher Asset Publisher

Leśny Kompleks Promocyjny Bory Tucholskie

Leśny Kompleks Promocyjny "Bory Tucholskie" obejmuje południowo-wschodnią część regionu Borów Tucholskich, największego zwartego obszaru leśnego w naszym kraju. W skład kompleksu promocyjnego wchodzi pięć nadleśnictw: Dąbrowa, Osie, Trzebciny, Tuchola i Woziwoda, o łącznej powierzchni 84 tys. ha. Szata roślinna

Szata roślinna
Szata roślinna Borów Tucholskich, w tym leśna, podlegała przez ostatnie wieki silnym przemianom antropogenicznym (pod wpływem człowieka). Nadmierne uproszczenie gospodarki leśnej przejawiało się w powszechnym stosowaniu zrębów zupełnych i sadzeniu gatunków iglastych. Rezultatem tego są dominujące dzisiaj monokultury sosnowe podatne na szkody ze strony owadów, a także mała naturalna odporność na pożary i niektóre choroby grzybowe. Nie zmienia to faktu, że Bory pozostają jednym z piękniejszych i cenniejszych obszarów przyrodniczych w Polsce.


Krajobraz
Leśny Kompleks Promocyjny "Bory Tucholskie" leży w III Krainie Przyrodniczo-Leśnej Wielkopolsko-Pomorskiej. W krajobrazie dominują formy polodowcowe z przeważającymi równinami. Rzeźbę terenu urozmaicają liczne jeziora, mocno zaznaczające się krawędzie dolin rzecznych oraz, na zachodzie i północy, niewielkie wydmy. Kompleks jest położony w dorzeczu Wisły i jej dopływów: Brdy oraz Wdy. Klimat tego obszaru znajduje się pod słabym wpływem oceanicznym i należy do strefy środkowoeuropejskiej. Średni opad roczny wynosi 590 mm. Klimat charakteryzuje się chłodną i późną wiosną, krótkim latem, ciepłą jesienią i niezbyt długą zimą.

 

 

Siedliska leśne
Na terenie LKP "Bory Tucholskie" występują wszystkie główne typy siedliskowe lasu właściwe dla obszarów nizinnych, jednak zdecydowanie przeważają siedliska borowe. Zajmują one prawie 94 proc. powierzchni kompleksu, w tym głównie bór świeży i bór mieszany świeży. Taki układ siedlisk przesądza o strukturze gatunkowej drzewostanów, w której bezwzględny prym wiedzie sosna zwyczajna zajmując ponad 95 proc. obszaru leśnego. Spośród innych gatunków zaznaczają swoją obecność: brzoza – 1,8 proc. udziału, dąb – 1,1 proc., olsza czarna – 1,0 proc. i świerk – 0,5 proc. Sosna tworzy monokultury z niewielką domieszką brzozy. Tylko w południowej części kompleksu, na żyźniejszych glebach, pojawiają się drzewostany mieszane z udziałem dębów – szypułkowego i bezszypułkowego, rzadziej buka, świerka i brzozy. Tu również występuje bardziej obfita warstwa krzewiasta. Na uboższych siedliskach borowych ogranicza się ona bowiem zwykle do naturalnie występującego jałowca z domieszką brzozy i sztucznie wprowadzanymi: czeremchą, jarzębiną, dębem i bukiem. Roślinność dna lasu w borach sosnowych tworzą dywany mszyste, urozmaicone płatami borówki czernicy i brusznicy.  

 

Ochrona przyrody
Niemal cały obszar Kompleksu Promocyjnego podlega ustawowym formom ochrony przyrody. Największe powierzchniowo są trzy parki krajobrazowe: Tucholski, Wdecki i Doliny Dolnej Wisły oraz trzy obszary chronionego krajobrazu: Śliwicki, Wschodni i Świecki. Najcenniejsze obiekty przyrodnicze są chronione w 18 rezerwatach przyrody o łącznej powierzchni blisko 2700 ha.

 

Zagrożenia lasu
Do głównych zagrożeń ekosystemów leśnych LKP "Bory Tucholskie" należą:

  • pożary, którym sprzyja wysoki udział suchych siedlisk z jednowiekowymi drzewostanami sosnowymi; 
  • masowe pojawy (gradacje) szkodliwych owadów liściożernych, w tym głównie brudnicy mniszki, barczatki sosnówki, strzygoni choinówki i boreczników, niszczących igły i liście drzew; 
  • choroby grzybowe powodowane przez hubę korzeni i opieńkę miodową głównie w drzewostanach rosnących na gruntach porolnych;
  • szkody wyrządzane w uprawach leśnych przez zwierzynę, zwłaszcza przez jelenie i sarny w miejscach, gdzie występują w nadmiernym zagęszczeniu. 

Funkcje społeczne
Lasy LKP "Bory Tucholskie", oprócz funkcji ochronnych i produkcyjnych, pełnią również inne, coraz bardziej doceniane i eksponowane funkcje społeczne, m.in. w turystyce, rekreacji i edukacji ekologicznej. Sieć dróg, liczne szlaki turystyczne lądowe i wodne (spływy kajakowe), ośrodki wypoczynkowe i pensjonaty są coraz chętniej odwiedzane przez turystów i wczasowiczów odkrywających piękno regionu o wyjątkowych walorach przyrodniczych.  Nadleśnictwa z LKP "Bory Tucholskie" przygotowały dla społeczeństwa atrakcyjną ofertę edukacyjną.

Tekst pochodzi ze strony www.torun.lasy.gov.pl


Asset Publisher Asset Publisher

Back

Zatrzymujemy wodę w Bedlenkach

Zatrzymujemy wodę w Bedlenkach

To kolejna inwestycja w Nadleśnictwie Dąbrowa mająca na celu zatrzymanie wody w lesie. Tym razem dofinansowana ze źródeł zewnętrznych.

Całe zadanie realizowane jest w ramach projektu „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu- mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”.

W ramach zadania w Leśnictwie Bedlenki powstaną dwa zbiorniki (retencyjny i wstępny) i urządzenia piętrzące na cieku prowadzącym wodę. Historycznie na terenie przeznaczonym do zalania znajdowały się najprawdopodobniej stawy rybne, które pod wpływem przeprowadzonych melioracji powojennych zostały osuszone, częściowo zasypane oraz teren poddany został sukcesji naturalnej. Od kilku lat w miejscu dużego zbiornika znajdowało się małe rozlewisko, które było konsekwencją działania na przepływającym obok rowie  bobrów. Jest to łąka środleśna porośnięta trzciną pospolitą, sitami, rdestami i trawami. Łąkę otaczają grunty zadrzewione. Zabiegi małej retencji w Nadleśnictwie Dąbrowa to działania prowadzące do zwiększenia uwilgotnienia siedlisk przez podniesienie poziomu wód gruntowych środkami technicznymi, co ma miejsce i w tym przypadku poprzez budowę zbiorników. Potrzeba wykonania obiektów technicznych małej retencji i przysposobienia terenu do magazynowania wody spowodowana jest pogarszaniem się warunków wodnych w naszych lasach tzn.: mała ilość opadów, sukcesywnie zmniejszanie się zasobów wodnych i obniżenie poziomu wód gruntowych. Takie działania jak to oprócz zatrzymania wody ma także właściwości pośrednie- zwiększa bezpieczeństwo przeciwpożarowe przyległych obszarów leśnych a także wpłynie na wzbogacenie bioróżnorodności. Podniesienie poziomu wód gruntowych, głownie przy obrzeżach zbiornika wpłynie na poprawę jakości przylegających siedlisk leśnych, zmieni się jakość próchnicy glebowej co w późniejszym czasie zaowocuje pojawieniem się nowych gatunków roślin w otoczeniu. Tereny te jak i sam obiekt staną się miejscem gniazdowania ptactwa wodnego oraz będą stanowiły wielką atrakcje przyrodniczą, szczególnie, że w sąsiedztwie obiektu przebiegają bardzo modne wśród odwiedzających Dębowe Szlaki w Bedlenkach.

W ramach projektu powstaną dwa zbiorniki – główny (retencyjny) o powierzchni 22 445m2 jako zbiornik przepływowy o stałym poziomie piętrzenia wody utworzony w miejscu naturalnej doliny cieku, który nie ma nazwy. Ukształtowanie skarp wzdłuż brzegu pozostanie w stanie pierwotnym. Konstrukcję piętrzącą tego zbiornika stanowi grobla ziemna o kształcie trapezowym. Korpus grubli wykonany będzie z miejscowych gruntów, zagęszczonego piasku średnioziarnistego. Skarpa grobli od strony odpowietrznej zostanie umocniona płatami darni a na stronie odwodnej zostanie wykonany narzut kamienny klinowany z kamienia łamanego do wysokości poziomu wody. Dodatkowo (pod narzutem kamiennym) znajdzie się warstwa pospółki i geowłókniny w celu zapewnienia szczelności. U podstawy skarpy zostanie wykonana palisada z kołów drewnianych ryglująca narzut kamienny na skarpie. Ta część drewna będzie na stałe zanurzona w wodzie więc można tu było użyć drewna iglastego, niekorowanego gdyż woda będzie dla niego najlepszym impregnatem. Korona grobli obłożona będzie warstwą organiczną i obsiana mieszankami traw w celu zabezpieczenia przed erozją. Dodatkowym zabezpieczeniem grobli przed gryzoniami będzie metalowa siatka. Dodatkowym uszczelnieniem grobli będzie drewniana ściana szczelna. Przelew stały w koronie budowli umocniony zostanie materacem siatkowo- kamiennym. U podstawy skarpy zostanie wykonana palisada z kołów drewnianych. Dla uzyskania zmiennych głębokości zbiornika zostanie wykonane pogłębienie w rejonie grobli. Wykop z robót ziemnych zostanie wykorzystany do wykonania wysp i górek o łącznej powierzchni 3755m2. Stopy skarp i górek zostaną zabezpieczone faszyną. Po obu stronach górki wykonane zostaną rowy stanowiące przeszkodę dla drapieżników. W płytszej części zbiornika położone zostaną głazy w celu stworzenia miejsc wygrzewania dla płazów. Na koronie grobli wykonany zostanie drewniany mostek, który stanie się idealnym miejscem do obserwacji życia na nowym zbiorniku.

Drugi zbiornik (wstępny) będzie miał powierzchnię 385m2 a jego konstrukcję piętrzącą stanowić będzie bród kaszycowy podparty ścianką szczelną drewnianą. Powyżej ścianki projektowana jest konstrukcja brodu kaszycowego z bali drewnianych na narzucie kamiennym od strony zbiornika zakończony palisadą z kołów drewnianych. Skarpa zbiornika ubezpieczona zostanie narzutem kamiennym.

Ciekawostką jest to, że podczas całych prac konieczne pozostaje zapewnienie przepływu istniejącego cieku. Organizowane są więc rurociągi tymczasowe a dla przerzutu wody w czasie budowli grobli wykorzystuje się nawet pompę.

Projekt więc oprócz swojego głównego zadania- zatrzymania wody wtapia się w otaczający teren i pełnić będzie wiele funkcji przyrodniczych. Oprócz pojawienia się nowych roślin powstałe sztuczne wyspy będą doskonałym miejscem do zakładania gniazd dla ptactwa wodnego a głazy stanowić będą nowe miejsca bytowania płazów. Do budowy zbiornika używa się w większości materiałów naturalnych a takie materiały jak siatka czy geowłóknina zostaną przykryte w maskujący sposób. Ciekawostką jest, że do budowy zbiornika zostanie zużytych aż 50m3 drewna w większości sosnowego (nazwane przez nas ołówkami) i 4m3 dębu.

Przewidziany koniec prac ustalono na 30 maja br. Mimo trwających cały czas prac woda w zbiorniku zaczyna się już gromadzić. Przewidziane efekty widać już będzie po roku od wypełnienia się zbiornika.

Całość kosztować będzie 585 348,09 zł (netto) z czego 85% to środki pochodzące z  II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 🇪🇺🇪🇺 (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska). Pozostałe 15% stanowią środki własne nadleśnictwa.