W parkach, na łąkach i polach, w lesie czy ogródkach działkowych późnym wieczorem lub w nocy możemy spotkać jeża. Ten mały ssak, o wadze od 600 do 1200 gram, w zależności od pory roku, najeżony kolcami, chętnie opisywany w bajkach
i rysowany przez dzieci prowadzi nocny tryb życia. Jeże są drapieżnikami, żywiącymi się m. in. ślimakami, owadami, dżdżownicami, małymi gryzoniami, jajami ptaków, żabami oraz wężami. Wbrew tradycyjnym wyobrażeniom, jeże nie żywią się owocami (zdarza się to w bardzo rzadkich przypadkach), a już z całą pewnością nie przenoszą jabłek na grzbiecie.  Powinniśmy je chronić, ponieważ są naszymi sprzymierzeńcami w walce ze ślimaki, uciążliwymi owadami czy myszami niszczącymi nasze uprawy. Chcąc się pozbyć ślimaków czy myszy ogrodnicy stosują różnego typu preparaty chemiczne, które wraz ze zjadanym pokarmem dostają się do ciała mięczaków czy gryzoni. W następstwie czego nieświadomie przyczyniamy się do zatruwania jeży,
a  w ostateczności do ich śmierci. Wygłodniały za dnia jeż potrafi podczas nocnego polowania przedreptać nawet do dwóch kilometrów i zjeść średnio 150 gramów pokarmu. Jeżeli chcemy, aby w naszym ogródku zadomowił się jeż musimy pozostawić dziki zakątek. Jeże dobrze się czują w gęstych zaroślach. Zadbajmy więc o jakieś drzewa liściaste i rozłożyste krzewy oraz nie wygrabiajmy liści spod nich. Mile widziane są też wysokie trawy oraz zapewnienie bezpiecznego miejsca do wodopoju, pozbawionego stromych brzegów.

W zmniejszeniu populacji jeży duży wpływ mają śmiertelne potrącenia przez pojazdy, zwłaszcza w okresie wiosennym, gdy wybudzone ze snu zimowego
i wygłodniałe osobniki ruszają na poszukiwania pokarmu. Ich mechanizm obronny czyli zwijanie się w przypadku zagrożenia w kulkę, paradoksalnie jest przyczyną ich śmierci na drogach. Uważajmy więc na jeże!. Innym niebezpieczeństwem są nasze psy domowe, które potrafią zamęczyć, a nawet zagryźć obalonego na plecy jeża. Wabione zapachem psiej mokrej karmy, nieświadome zagrożenia, podchodzą do legowisk naszych pupili stając się ich ofiarą. Ponadto warto nadmienić, że konsumowana przez jeże kocia czy psia karma źle wpływa na ich układ pokarmowy, przyczyniając się do różnego typu chorób oraz ogólnego osłabienia. Dlatego chcąc ustrzec jeże przed zagrożeniem ze strony psów warto zabierać resztki niezjedzonej karmy z ich kojca. W środowisku naturalnym jeże padają łupem borsuków, lisów czy puchaczy.

Oprócz zatruć czy potrąceń przez samochody jeże narażone są na wykańczające działanie pasożytów, głównie kleszczy czy pcheł. Ze względu na ciało pokryte kolcami jeże nie mogą się ich pozbyć, co w efekcie prowadzi do ich nadmiernego rozmnożenia, przyczyniającego się do ogólnego osłabienia organizmu żywiciela, a nawet jego śmierci.

Wraz z nastaniem chłodniejszych dni, gdy temperatura zaczyna spadać poniżej 10°C jeże zaczynają szukać bezpiecznego schronienia na zimę. Dlatego zachęcam do pozostawienia w swoim ogrodzie czy działce, gdzieś w ustronnym, suchym, lekko zacienionym miejscu sterty suchych opadłych liści przykrytych gałęziami pozyskanymi np. podczas przycinania drzew owocowych. Przygotowanie takiego prostego lokum dla jeża nic nie kosztuje, a wiosną jego lokator na pewno się nam odwdzięczy w walce ze ślimaki czy myszami

Poniżej zamieszczam kilka faktów na temat jeży.

Czy wiesz że:

• dawniej używano krwi, części ciała i prochów jeża do produkcji lekarstw. Tylna ćwiartka tułowia zwierzęcia zmieszana ze smołą lub żywicą miała działać na porost włosów,
• uważano, że jeż przynosił szczęście, jeśli zamieszkał w okolicy domostwa,
• w Rzymie w IV w p.n.e. jeże były hodowane na mięso i igły, które wykorzystywano jako wrzeciono,
• igły jeża znalazły zastosowanie m.in. jako igły prosektoryjne. Zamocowane na wymionach bydła miały również odzwyczajać cielęta od picia mleka,
• jeśli spotkamy na spacerze jeża pamiętajmy, by go nie niepokoić i nie odciągać od ważnych czynności, w tym zdobywania pożywienia. Przestraszony lub zaniepokojony jeż zastyga w bezruchu zwinięty w kulkę na dłuższy czas. Jeże to zwierzęta prawnie chronione.

Warto wspomnieć, że te pożyteczne i bezbronne zwierzęta doczekały się swojego święta, które przypada na dzień 10 listopada – Międzynarodowy Dzień Jeża.

Chcąc pomóc jeżom przetrwać zimę Nadleśnictwo Dąbrowa przygotowało  „domek” dla jeża, które wykonano przy pomocy siatki ogrodzeniowej wypełnionej liśćmi drzew leśnych oraz gałęzi. Mamy nadzieję, że zostanie zajęte przez naszego nocnego gościa oraz  zachęcamy do zrobienia własnych bezpiecznych miejsc do zimowania dla tych przesympatycznych stworzeń.