Wydawca treści
Bezpieczna wyprawa do lasu
Wędrówka po lesie to w dzisiejszym, pełnym bodźców świecie może mieć wręcz znaczenie terapeutyczne. By tak się stało, musi być bezpieczna. Na co zwrócić uwagę, ruszając do lasu?
Naładowany telefon
Dziś, gdy niemal każdy ma w kieszeni smartfon, który lokalizuje nas w przestrzeni, przestajemy się obawiać, że gdziekolwiek zabłądzimy. Urządzenie musi jednak działać. Wybierając się w nieznany teren leśny, zadbajmy o to, by bateria była w pełni naładowana.
Telefon przyda się nie tylko do lokalizacji. Będzie niezbędny, by w razie trudnej sytuacji wezwać pomoc.
W lesie bywa różnie z zasięgiem sieci komórkowych. Jest słabszy w głębi kompleksów, w sezonie wegetacyjnym przy pełnym ulistnieniu, w zależności od pogody. Dlatego też w głębi lasu gorzej działają – albo nie działają wcale – internetowe aplikacje mapowe (Google Maps).
Sygnał GPS potrzebny do lokalizacji nie wymaga zasięgu telefonii komórkowej. Dlatego warto zainstalować aplikację mapową mBDL i mieć ze sobą wszystkie leśne mapy zawsze, niezależnie od zasięgu.
mBDL to Mobilny Bank Danych o Lasach, zasób o wiele bogatszy niż klasyczna mapa. Dzięki cyfrowym mapom poznamy wiek i gatunki drzew w konkretnych lokalizacjach. A nawet zakres prac, jakie zostały w nich zaplanowane, niezależnie od tego, czy las jest własnością państwa, gminy czy osoby prywatnej (ta informacja też tam będzie).
Od mankamentów towarzyszących elektronice wolna jest klasyczna papierowa mapa. W komplecie z kompasem ułatwi orientację i zabezpieczy przed zbędnym kluczeniem po leśnych drogach lub zabłądzeniem. Wiele nadleśnictw wydaje takie mapy.
Zgubiłem się w lesie. Jak próbować odnaleźć drogę?
Mimo możliwości, jakie daje współczesna technika, ludzie nadal gubią się w lasach. Co, gdy tak się stanie?
Przede wszystkim nie wpadajmy w panikę. Usiądź chwilę, zbierz myśli i przypomnij sobie opis terenu w którym jesteś. Warto wytężyć słuch, bo czasem słychać z daleka szum głównej drogi, pociąg lub odgłosy miasta. Wypatrywać charakterystycznych punktów terenu, jak linie wysokiego napięcia, gazociągi czy ślady użytkowania dróg – zwykle prowadzą do miejscowości lub dróg publicznych. W górach można podążać „z nurtem”, czyli iść wzdłuż potoku schodząc w dół, w ten sposób zwiększa się szansa dojścia do wioski lub drogi.
Jeśli masz działający telefon, ktokolwiek go odbierze, zada oczywiste pytanie: gdzie jesteś? Żeby odpowiedzieć coś więcej niż tylko „w ciemnym lesie”, postaraj się odnaleźć i wskazać konkretne szczegóły terenowe: ambona myśliwska, paśnik, znak lub tablica informacyjna, siatka ogrodzeniowa. Dla lokalnego leśnika to wiele mówiące szczegóły. Idealny do lokalizacji będzie słupek oddziałowy.
Lasy należące do państwa są zwykle podzielone na prostokątne oddziały. W przecięciu dróg, które są granicami oddziałów, w narożniku jednego z nich, znajdziesz kamienny słupek oddziałowy. Czarną farbą będą na nim wypisane numery oddziałów, ku którym zwracają się lica słupka. Te numery podane służbom ratunkowym czy leśnikowi pozwolą bezbłędnie zidentyfikować, gdzie jesteś. Leśnik może podpowiedzieć, w którą z dróg się skierować.
Słupek pozwoli z łatwością ustalić twoje położenie na leśnej mapie, gdzie zaznacza się oddziały. Gdy na słupku są numery czterech oddziałów, to narożnik pomiędzy dwoma najniższymi numerami wskazuje na ogół kierunek północny-zachód.
Leśnik perfekcyjnie zlokalizuje nas także na podstawie tabliczki (czerwonej w Lasach Państwowych) służącej do ewidencjonowania drewna. Znajdziemy tam dwa rzędy cyfr. Dolny to kod leśnictwa, górny – numer kolejnego stosu lub sztuki drewna. Numery są w bazie danych Lasów Państwowych, połączonej z mapą.
Natrafiłem na zakaz wstępu do lasu. Dlaczego?
Nie każdy fragment lasu jest dostępny dla turystów. Z zapisów ustawy o lasach wynika, że stale nie wolno wchodzić na obszary zagrożone erozją (najczęściej są to niebezpieczne dla ludzi osuwiska), na wszystkie uprawy leśne do 4 metrów wysokości, do ostoi zwierząt, na leśne powierzchnie doświadczalne i do drzewostanów nasiennych.
Zakazy są ustanawiane ze względu na dobro lasu bądź bezpieczeństwo ludzi. Taki charakter ma zakaz wstępu w miejscu, gdzie trwają prace leśne. To oczywiste, że nie należy go naruszać, gdy pracują maszyny i ścinane są drzewa. Znaki zakazujące wstępu ustawia się na drogach leśnych. Zakaz obowiązuje również wtedy, gdy na powierzchni nikt nie pracuje.
Zakaz wstępu może pojawić się także okresowo, wprowadzony przez nadleśniczego w związku z ogromnym zagrożeniem pożarowym, klęskami żywiołowymi (np. wiatrołomy czy okiść) oraz wykonywanymi zabiegami chemicznymi z zakresu ochrony lasu (stosowanymi wyjątkowo, gdy inne metody ochrony lasu nie przynoszą rezultatu). Takie zakazy są ustanowione w trosce o życie i zdrowie ludzi odwiedzających las i należy ich bezwzględnie przestrzegać.
Nieprzestrzeganie zakazu wstępu do lasu jest wykroczeniem, które - oprócz świadomego narażenia własnego życia i zdrowia - może być także ukarane mandatem. Tu znów warto rekomendować mBDL, który zawiera mapę zakazów wstępu do lasu.
Oczywiście ograniczenia dotyczą także obszarów chronionych, rezerwatów przyrody i parków narodowych. Tam poruszamy się po wyznaczonych szlakach.
Uwaga polowanie
Las służy rekreacji i wypoczynku, spełnia wiele rozmaitych funkcji społecznych, ale jest także jednocześnie obwodem łowieckim, gdzie mogą trwać polowania. Nie można żądać od myśliwych zaprzestania polowania, ale także myśliwi muszą tolerować i przewidzieć obecność ludzi w lesie.
W lesie polowania zbiorowe odbywają się między październikiem a styczniem, zwykle w weekendy i w ciągu dnia. Organizatorzy powinni je zgłaszać gminom. Te publikują informację o polowaniach na stronach internetowych najdalej pięć dni przed rozpoczęciem polowania. Przepisy nakazują również, by obszar, na którym odbędzie się polowanie zbiorowe oznakowywać tablicami.
Powyższe wymogi nie dotyczą polowań indywidualnych. Jednak regulamin polowań rygorystycznie określa zasady oddawania strzałów, polowania i zabezpiecza bezpieczeństwo ludzi. Myśliwi są dobrze wyszkoleni, świetnie znają teren i to zwykle oni dostosowują się do ruchu turystycznego w lesie.
Czy bać się dzikich zwierząt?
Choć bardzo małe, to bardzo niebezpieczne okazują się kleszcze. Samo ugryzienie nie jest dotkliwe, ale już konsekwencje chorób, które przenoszą mogą być niezwykle poważne. Istnieje szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Przyjmują ją regularnie wszyscy leśnicy. Rekomendujemy jej przyjmowanie wszystkim miłośnikom wędrówek w terenie i grzybobrania. Tym bardziej, że obecnie kleszcze spotykamy nie tylko w lasach, a ze względu na panujące temperatury – przez większą część roku.
Nie ma szczepionki przeciw boreliozie. Jedyny sposób to unikać ugryzień kleszczy poprzez odpowiednie ubieranie się (jak najmniej odkrytych rąk i nóg), kontrolowanie odzieży i ciała po powrocie z lasu, stosowanie odstraszających pajęczaki i owady repelentów.
W polskich lasach coraz bardziej powszechne są duże drapieżniki: wilki i niedźwiedzie. Zwierzęta same z siebie nie bywają agresywne wobec ludzi. Niebezpieczne dla ludzi stają się w sytuacjach, kiedy same poczują się zagrożone. Takie ewidentne okoliczności to penetrowanie miejsc rozrodu (nor, gawr), rozdzielenie z młodymi, zablokowanie jedynej drogi ucieczki. Może do nich dojść przy naszej całkowitej nieświadomości. Dlatego dostrzegłszy drapieżniki, lepiej obserwować je z oddali, nie zbliżając się. To samo dotyczy dzików – mogą być niebezpieczne zaniepokojone, szczególnie z młodymi czy żmij, których jad może być dla człowieka śmiertelny.
Zawsze z dużą ostrożnością należy traktować zwierzęta, które nie wykazują lęku przed człowiekiem czy sprawiające wrażenie chorych. To mogą być objawy wścieklizny. Jej przypadki zdarzają się co prawda rzadko (szczepionki przeciwko wściekliźnie rozrzuca się z samolotów), jest to jednak bardzo groźna w skutkach choroba.
Gdzie spotkać leśnika?
Leśnika terenowego najłatwiej zastać w kancelarii (biurze) leśnictwa. Każdy leśniczy na tablicy informacyjnej przed leśniczówką oraz na drzwiach kancelarii podaje informację, kiedy przyjmuje interesantów. Zwykle są to godziny przedpołudniowe. Najlepiej umówić się wcześniej telefonicznie na spotkanie.
Warto pamiętać, że leśniczy, pomimo tego, że pełni służbę dbając o las i chroniąc go przed zagrożeniami, nie pracuje całą dobę ale w wyznaczonych godzinach.
Można też zadzwonić do Straży Leśnej, która patroluje teren całego nadleśnictwa. Numery telefonów znajdują się w zakładce kontakt.
Pamiętajmy! W przypadkach zagrożenia zdrowia i życia dzwonimy na numer 112.
Najnowsze aktualności
Świętowaliśmy jubileusz 100-lecia RDLP w Toruniu
Świętowaliśmy jubileusz 100-lecia RDLP w Toruniu
1 lutego br. minęło 100 lat działalności Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. Ten wyjątkowy jubileusz był okazją do spotkania, które obfitowało we wspomnienia, podsumowania oraz życzenia na kolejne 100-lecie.
Na zaproszenie Pana Włodzimierza Pamfila Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu przybyli licznie Goście, reprezentujący różne instytucje i podmioty. Wśród zaproszonych gości nie mogło zabraknąć leśników – tych którzy pracują dzisiaj, tworząc lasy przyszłości i tych, którzy przekazali nam owoc swojej pracy jakiś czas temu, dzisiaj odpoczywają od pracy zawodowej.
Na wstępie uroczystości głos zabrał Pan Łukasz Walkusz Przewodniczący Rady Miasta Torunia, który odczytał laudację, a następnie wraz z Członkami Kapituły Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia wręczył Dyrektorowi Włodzimierzowi Pamfilowi Honorowe Wyróżnienie Miasta Torunia Medal „Za zasługi dla miasta Torunia" na wstędze Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Torunia.
W trakcie wygłaszania laudacji, mogliśmy usłyszeć: „Ochrona i gospodarowanie lasami to misja niezwykle odpowiedzialna, wymagająca nie tylko fachowej wiedzy, ale także pasji, zaangażowania i troski o przyszłe pokolenia. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu od stu lat z oddaniem realizuje te wartości, zapewniając zrównoważony rozwój naszych zasobów naturalnych. Dzięki jej staraniom lasy Kujaw i Pomorza pozostają zielonym skarbem regionu, miejscem odpoczynku i inspiracji, a także fundamentem ekologicznej równowagi.
Toruń i jego mieszkańcy wiele zawdzięczają dzisiejszemu laureatowi Medalu „Za Zasługi dla Miasta Torunia” na wstędze, bowiem dzięki pracy leśników toruńskich udało się nie tylko zachować, ale i wzbogacić zasoby leśne regionu. Lasy wokół Torunia, bogate w florę i faunę, stały się miejscem rekreacji i odpoczynku dla mieszkańców.”
W dalszej części uroczystości do zaszczytnego wyróżnienia, które otrzymała Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu, odniósł się Pan Jerzy Fijas Zastępca Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych ds. Zrównoważonej Gospodarki Leśnej, który podkreślił, że wygłoszona laudacja była kwintesencją działalności leśników. Ponadto, Pan Dyrektor Jerzy Fijas powiedział: „ Twórcy Lasów Państwowych w osobach prezydenta Wojciechowskiego, premiera Grabskiego powierzyli leśnikom nie tylko odpowiedzialność za pomnażanie zasobów leśnych, ale również tworzenie zaczynu polskiej państwowości, działalności polskich leśników. Musimy o tym pamiętać, że mamy w sobie również ten gen odpowiedzialności za państwo, a to jest coś więcej niż tylko bycie przyrodnikiem. Dzisiaj, kiedy zmagamy się nie tylko z wyzwaniami klimatycznymi, ale również wraca dyskusja i obawy o jutro wynikające z zagrożeń (…).”
Pan Dyrektor Fijas przeczytał również słowa Pana Witolda Kossa Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych kierowane do leśników naszego regionu: „100-lecie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu to doskonały moment aby z szacunkiem i dumą spojrzeć na wiekową historię leśnictwa w tym regionie.mOd momentu powstania 1 lutego 1925 roku toruńska dyrekcja niezmiennie dba o ochronę i pomnażanie bogactwa przyrodniczego regionu łącząc tradycję z nowoczesnym podejściem do gospodarki leśnej z całego serca pragnę wyrazić uznanie dla wszystkich leśników pracujących na terenie RDLP w Toruniu (…), a także wszystkich osób, które swoją codzienną pracą przyczyniają się do zachowania lasów dla przyszłych pokoleń. To dzięki Waszej pasji, zaangażowaniu i odpowiedzialnemu zarządzaniu kujawsko-pomorskie lasy są pielęgnowane, chronione i rozwijane w sposób zrównoważony.”
Nie zabrakło również życzeń od najwyższych władz samorządowych z terenu administrowanego przez RDLP w Toruniu. Głos zabrał Pan Dariusz Kurzawa Członek Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, który złożył leśnikom najlepsze życzenia z okazji jubileuszu oraz podkreślił, że „(…) leśnicy bardzo dbają o lasy, dbają o przyrodę i trzeba o tym zawsze pamiętać. Każda wycinka wiąże się z posadzeniem nowego drzewa i też z tym nowym życiem, które powstaje. Wiąże się także z zagospodarowaniem nowej przestrzeni. Bardzo serdecznie dziękujemy za tą zrównoważoną gospodarkę, jaką prowadzą Lasy Państwowe.”
Kolejno głos zabrał Pan Adam Gawrylik Członek Zarządu Województwa Pomorskiego, który przekazał na ręce Dyrektora Pamfila grafikę Miasta Gdańska oraz złożył serdeczne życzenia.
Życzenia leśnikom złożył także II Wicewojewoda Kujawsko-Pomorski Michał Koniuch: „100 lat historii to nie tylko czas, ale przede wszystkim ludzie i ich praca. 100 lat Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu to wyjątkowa okazja, aby docenić nie tylko dorobek instytucji, ale także wszystkich tych, którzy przez dekady troszczyli się o polskie lasy, czyli nasze wspólne dobro. Leśnicy od zawsze pełnili niezwykłą rolę zarówno w wymiarze gospodarczym, jak i ekologicznym. Dziś w dobie zmian klimatycznych i wyzwań środowiskowych ich misja staje się jeszcze bardziej kluczowa. (…) Drodzy leśnicy, Wasza praca jest symbolem troski o dziedzictwo, które zostawimy przyszłym pokoleniom. Za ten trud, za Waszą codzienną służbę, za ochronę tego, co najcenniejsze – dziękuję. Niech kolejne dekady przyniosą dalszy rozwój, innowacje i sukcesy, które pozwolą polskim lasom rosnąć w siłę.”
Pan Dyrektor Pamfil w pierwszej części uroczystości odebrał również życzenia od starostów, prezydentów miast, przedstawicieli instytucji państwowych współpracujących na co dzień z leśnikami, przedstawicieli przemysłu drzewnego, przedstawicieli uczelni wyższych, przedstawicieli służb mundurowych, myśliwych, a także dyrektorów, sąsiadujących z toruńską dyrekcją, regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych i leśników z parków krajobrazowych na terenie kujaw i Pomorza oraz Parku Narodowego Bory Tucholskie.
Po przerwie o dziejach Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu w latach 1925-2025 opowiedział Pan Tadeusz Chrzanowski, emerytowany pracownik biura RDLP w Toruniu, który od lat pasjonuje się historią leśników. Prelegent przedstawił długi i trudny okres powstania jednej z pierwszych dyrekcji Lasów Państwowych w odradzającej się Ojczyźnie oraz rolę leśników, w tym procesie.
„Kadrę tworzyli ludzie o bardzo dobrym przygotowaniu zawodowym. O ile w okresie międzywojennym borykaliśmy się z ogromnymi brakami, jeśli chodzi o wykształconą kadrę, zwłaszcza na poziomie klasy średniej, czyli leśniczych i podleśniczych, to po tych 18 latach funkcjonowania przede wszystkim Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Margoninie, skąd wyszło 800 absolwentów - przynajmniej połowa z nich pracowała właśnie na terenie dyrekcji toruńskiej.” – powiedział prelegent.
Pan Chrzanowski również przybliżył największe wyzwania dla leśników XX wieku. Wśród nich wymienił gradacje owadzie i pożary lasów, ale wspomniał także o trudach organizacyjnych oraz zalesieniach i odnowieniach, które dały nowe pokolenie lasów.
Z kolei o historii miejsca przy Mickiewicza 9 w Toruniu (dawnym Millienstrasse 9), gdzie od niemal stu lat stoi budynek Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu, opowiedziała Pani Katarzyna Kluczwajd – muzealnik, regionalista, autorka wielu publikacji o architekturze Torunia. Podczas prelekcji Pani Kluczwajd zaprezentowała gmachy urzędów II RP, wśród których na mapie Torunia wyraźnie zaznaczał się gmach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu, a także jego otoczenie. Wystąpienie obfitowało również w wiele ciekawostek, jak na przykład niezrealizowane plany urbanistyczne miasta Torunia. Przy ul. Mickiewicza 9 miała powstać łaźnia miejska i basem – miejsce, które na przełomie XIX i XX w. miało istotne znaczenie nie tyle dla rozrywki, co dla higieny społeczeństwa.
W swoim wykładzie Pani Katarzyna Kluczwajd także podkreśliła, że „(…) każda zawierucha dziejowa, każda zmiana państwowości, powodowała że godła państwowe poprzedników były usuwane. W 1920 roku w Toruniu usuwano wszystkie oznaki państwowości niemieckiej. Niemcy w 1939 roku usuwali wszystkie godła i oznaki państwowości polskiej.” Odnosząc się do wizerunku godła państwowego nad głównym wejściem do gmachu RDLP w Toruniu, Pani Kluczwajd zaznaczyła: „Wobec tego ten Orzeł projektu Ulatowskiego, (…) , został zniszczony, usunięty przez Niemców w trzydziestym dziewiątym roku.” W roku 2020 orzeł w pierwotnym wizerunku powrócił na miejsce i dzisiaj zdobi wejście główne.
Na koniec wystąpił Pan Włodzimierz Pamfil Dyrektor RDLP w Toruniu, który przypomniał zgromadzonym o wielu ważnych działaniach, które prowadzą leśnicy współcześnie, a które są niewątpliwie warunkiem przyszłości lasów. Znaczące zmiany w ostatnim czasie podjęliśmy w zakresie ochrony obszarów cennych przyrodniczo, m.in. zostało powołane kilkanaście nowych rezerwatów przyrody. Ponadto, zapisały się ważne społecznie zmiany - wspólnie z przedstawicielami strony społecznej i samorządowej leśnicy wyłonionili lasy wokół Bydgoszczy i Torunia o zwiększonej funkcji społecznej. Pan Dyrektor wspomniał również o współpracy z przedsiębiorcami leśnymi oraz przedstawicielami przemysłu drzewnego, podkreślając wypełnianie wszystkich funkcji przez lasy naszego regionu oraz akcentując uzyskanie certyfikatów FSC i PEFC potwierdzających, że prowadzimy gospodarkę leśną w sposób gwarantujący trwałość i zrównoważony charakter lasów. Wymienił także nowe technologie, które stosujemy w naszej pracy, m.in. wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych do oceny kondycji zdrowotnej lasu, wykrywania przypadków szkodnictwa leśnego, a także wykrywania zarzewi ognia w lesie. Pan Dyrektor wspomniał o monitoringu zwierzyny przy użyciu dronów, który nie powoduje jej płoszenia, jak również o nowatorkiej metodzie fotooptycznego pomiaru surowca drzewnego. Podkreślił także, że podejmujemy działania w kierunku osiągniecia samowystarczalności energetycznej oraz elektromobilności.
Kończąc swoje wystąpienie Pan Dyrektor podsumował: „Od pokoleń leśnicy dbają o trwałość lasów, łącząc tradycyjną wiedzę z nowoczesnymi rozwiązaniami. Ich profesjonalizm i umiejętność dostosowania się do zmian pozwalają skutecznie reagować na wyzwania, takie jak zmiany klimatu, nowe zagrożenia dla drzewostanów czy rosnące potrzeby społeczne.
W kujawsko-pomorskich lasach leśnicy nie tylko zarządzają powierzonymi obszarami dziś, ale także kształtują ich przyszłość – dbając o zrównoważony rozwój, ochronę przyrody i edukację kolejnych pokoleń. Dzięki ich pracy lasy pozostaną odporne i wartościowe dla obecnych i przyszłych generacji.”
Uroczystość zakończył koncert Reprezentacyjnej Orkiestry Lasów Państwowych pod batutą Damiana Kolassy, który porwał gości w muzyczną podróż po lasach.
